بررسی برخی از متابولیت های ثانویه در اندام های مختلف گیاه dittrichia graveolens

dittrichia graveolens (asteraceae) بنام عطر پاییزی، گیاهی بسیار معطر و یکساله است که تا حدود 50-20 سانتی متر رشد می کند. این گیاه بومی نواحی مدیترانه ای است. عصاره ی d. graveolens فعالیت ضد سرطانی، ضد میکروبی و ضد التهابی دارد. هدف از انجام این بررسی، تعیین میزان فنل کل، محتوای فلاونوئید، فلاونول و فعالیت آنتی اکسیدانی اندام های مختلف گیاه شامل برگ ها، گل ها، ساقه ها و ریشه ها بود. بر اساس نتایج این تحقیق میزان فنل کل و فلاونوئید در اندام های مختلف این گیاه متفاوت بوده به نحویکه این ترکیبات به طور معنی داری در گل و برگ بیشتر از ساقه و در ساقه بیشتر از ریشه بود. میزان فلاونول در گل، برگ و ساقه اختلاف معنی داری نشان نداد و کمترین میزان آن در ریشه مشاهده شد. در ترکیبات اسانس گیاه مورد مطالعه 90 ترکیب شناسایی شد که ترکیبات اصلی موجود در گل bornyl acetate (27.061%)، ?-cadinol (19.149%) و borneol (10.208%) و در ساقه و برگ bornyl acetate (8.363%)، calarene (2.620%) و thymol (5.079%) بودند. ترکیبات اصلی موجود در اسانس ریشه pmamompe (27.433%)، safrol (9.548%)، carvacryl acetate (9.491%)، vulgarone b (7.544%) و bornyl acetate (5.688%) بود. ضمنا ضریب همبستگی خطی و معنی داری بین فعالیت آنتی اکسیدانی و ترکیبات فنلی در عصاره ی بخش های مختلف گیاه مورد مطالعه دیده شد. گرچه بر اساس نتایج این تحقیق، گل ها و برگ های گیاه d. graveolens یک منبع غنی تری از ترکیبات فنلی طبیعی دارای ارزش آنتی اکسیدانی بالا نسبت به ساقه ها و ریشه های آن به شمار می روند. بنابراین، با توجه به ضدباکتریایی و ضد قارچی بودن بسیاری از ترکیبات فوق، خصوصا با عنایت به خودرو و خرابه روی بودن و رشد و نمو سریع این گیاه، ارزش مطالعه بیشتر جهت استحصال ترکیبات دارویی این گیاه را در شرایط مختلف آب و هوایی بیشتر مشخص می کند. کلمات کلیدی: عطر پاییزی، اسانس، متابولیت های ثانویه، فعالیت آنتی اکسیدانی